1)İsim Cümlesi: Bir isim ya da ismin yerini tutan bir kelimeyle başlayan cümledir. Mübteda ve haberden oluşur.
Mübteda: Cümleye kendisi ile başlanan öge. Genellikle marife(belirli)dir.
Haber: Mübtedadan haber verendir, yargıyı mübtedaya yöneltendir. Yüklem işlevi görür. Genellikle nekra(belirsiz)dır.
*Mübteda ve haber arasında cinsiyet(erillik-dişillik) ve sayı(tekillik-ikillik-çoğulluk) yönünden uyum olmalıdır.
*KURAL: Akılsızların çoğulu müfred müennestir.
Yani mübtedanın akılsız bir nesnenin çoğulu olması halinde haber müfred-müennes(tekil-dişil) gelir.
Örnek: الولد مجتهد (Elveledü müctehidün.) - Öğrenci çalışkandır.
→[الولد kelimesi mübteda olduğundan belirlidir. Ve tekil, müzekker bir kelimedir. مجتهد kelimesi de haber olduğundan belirsizdir. Mübteda-haber uyumundan dolayı da, mübteda gibi tekil ve müzekker bir kelime olmuştur.]
السيارة مسرعة (Esseyyaratü müsriatün.) - Araba hızlıdır.
→[السيارة kelimesi mübteda olduğundan belirlidir. Ve tekil, müennes bir kelimedir. مسرعة kelimesi de haber olduğundan belirsizdir. Mübteda-haber uyumundan dolayı da, mübteda gibi tekil, müennes bir kelime olmuştur.]
ََُُ
الكتب مفيدة (Elkütübü müfiidetün.) -Kitaplar faydalıdır.
[الكتب kelimesi, كتاب (kitap) kelimesinin çoğuludur. Kitaplar akıllı varlıklar olmadığı için bu kelime akılsız varlıkların çoğulu olmuştur. Bu yüzden müpteda ve haber arasında uyum aranamaz ve kural -akılsızların çoğulu müfred müennestir- uygulanır. Nitekim مفيدة kelimesi de müfred ve müennes bir kelime olmuştur.]
KURAL: Mübteda ve haber merfudur. Tekil isimlerde mübteda ve haber sonuna ötre alır.
(Bu konu daha sonra ayrıntılı olarak işlenecektir.)
Mübteda: Cümleye kendisi ile başlanan öge. Genellikle marife(belirli)dir.
Haber: Mübtedadan haber verendir, yargıyı mübtedaya yöneltendir. Yüklem işlevi görür. Genellikle nekra(belirsiz)dır.
*Mübteda ve haber arasında cinsiyet(erillik-dişillik) ve sayı(tekillik-ikillik-çoğulluk) yönünden uyum olmalıdır.
*KURAL: Akılsızların çoğulu müfred müennestir.
Yani mübtedanın akılsız bir nesnenin çoğulu olması halinde haber müfred-müennes(tekil-dişil) gelir.
Örnek: الولد مجتهد (Elveledü müctehidün.) - Öğrenci çalışkandır.
→[الولد kelimesi mübteda olduğundan belirlidir. Ve tekil, müzekker bir kelimedir. مجتهد kelimesi de haber olduğundan belirsizdir. Mübteda-haber uyumundan dolayı da, mübteda gibi tekil ve müzekker bir kelime olmuştur.]
السيارة مسرعة (Esseyyaratü müsriatün.) - Araba hızlıdır.
→[السيارة kelimesi mübteda olduğundan belirlidir. Ve tekil, müennes bir kelimedir. مسرعة kelimesi de haber olduğundan belirsizdir. Mübteda-haber uyumundan dolayı da, mübteda gibi tekil, müennes bir kelime olmuştur.]
ََُُ
الكتب مفيدة (Elkütübü müfiidetün.) -Kitaplar faydalıdır.
[الكتب kelimesi, كتاب (kitap) kelimesinin çoğuludur. Kitaplar akıllı varlıklar olmadığı için bu kelime akılsız varlıkların çoğulu olmuştur. Bu yüzden müpteda ve haber arasında uyum aranamaz ve kural -akılsızların çoğulu müfred müennestir- uygulanır. Nitekim مفيدة kelimesi de müfred ve müennes bir kelime olmuştur.]
KURAL: Mübteda ve haber merfudur. Tekil isimlerde mübteda ve haber sonuna ötre alır.
(Bu konu daha sonra ayrıntılı olarak işlenecektir.)
Yorumlar
Yorum Gönder